W początkowych stadiach uzależnienia od alkoholu dana osoba czerpie z picia uczucie odprężenia, euforii, odwagi, determinacji. Kiedy trzeźwieje i wraca do codzienności, znowu pragnie sięgnąć po alkohol. Efektem jest postępująca degradacja – zarówno fizyczna, jak i osobowości uzależnionego.
Istotą choroby jest utrata kontroli nad alkoholem. Choroba składa się z 2 elementów: obsesyjnego pragnienia, które powoduje, że alkoholik nie wyobraża sobie życia bez alkoholu i nawet po dłuższej przerwie sięga po kieliszek, oraz potrzeby fizycznej, która pojawia się zaraz po wypiciu pierwszej kropli i powoduje utratę kontroli nad ilością wypijanego alkoholu.
Typowe zachowania alkoholika świadczące o tym, że stracił on kontrolę, to brak umiaru w piciu, mimo że każde kolejne picie powoduje coraz poważniejsze komplikacje zdrowotne, problemy w relacjach rodzinnych, społecznych, a często także konflikt z prawem. Najbardziej zaskakujące jest to, że pomimo łatwo rozpoznawalnych objawów choroby, alkoholik prawie do końca nie wie, że jest chory.
Typowe zachowania alkoholika to także zachowania obronne, które każą uzależnionemu sądzić, że nie jest alkoholikiem. Dana osoba w rzeczywistości nie rozumie, dlaczego pije w niekontrolowany sposób, i dlatego próbuje usprawiedliwić. Znajduje różne przyczyny: to trudne dzieciństwo, stresujące sytuacje w pracy, problemy małżeńskie.
Alkoholizm męża odbija się zawsze na zdrowiu i kondycji psychicznej jego żony. Psychika żony alkoholika pozostaje w nieustannym napięciu. Pojawiają się oznaki wyczerpania psychicznego: drażliwość, płaczliwość. Szybko pojawia się słabość. Zaburzenia snu i apetytu. Żony alkoholików często narzekają na problemy z zasypianiem - osłabienie, brak odpoczynku.
Psychika żony alkoholika to też nietypowe zachowania. Czasami jest to egzaltacja, obsesja, nadopiekuńczość, bezinteresowne oddanie. Czasami - bezradność, łagodność. Wszystko to świadczy o rozwijającej się psychopatyzacji osobowości, reaktywnej, w odpowiedzi na traumatyczną sytuację domową. Większość żon alkoholików, przez swoją niekonsekwencję, niemożność kontrolowania męża, przeszkadza, a nie pomaga w leczeniu. Alkoholicy ze swojej strony twierdzą, że piją lub wracają do picia z powodu „nerwowości”, „złego usposobienia” żony.
Osoby uzależnione czują się bezsilne i bezradne wobec potrzeby picia alkoholu. Aby to sobie zrekompensować, alkoholicy próbują wciągnąć bliskich w swój nałóg. To czy alkoholik wie, że krzywdzi w ten sposób bliskie sobie osoby, jest dyskusyjne. W ten sposób usprawiedliwiają oni swoje picie alkoholu, ale nie zawsze czynią to świadomie.
Uzależnienie charakteryzuje się niekontrolowanym fizycznym i psychicznym zapotrzebowaniem na picie alkoholu, któremu trudno się oprzeć pomimo groźby konsekwencji. Alkoholicy dokładają wszelkich starań, aby uzyskać dostęp do alkoholu i wykorzystują swoje zachcianki do usprawiedliwienia kłamstw i manipulacji. Uzależnienie od alkoholu zaburza funkcjonowanie mózgu, utrudniając jasne myślenie i podejmowanie decyzji. Tym samym trudno obiektywnie stwierdzić czy alkoholik wie, że krzywdzi najbliższych.
Chociaż alkoholik może być świadomy szkód, które wyrządził, wina i wstyd są zbyt wielkie, by sobie z nimi poradzić. Wstydzi się prosić o pomoc lub czuje, że jest już za późno, aby coś naprawić.
Musisz mieć świadomość, że alkoholicy wykorzystują bliskich do realizacji swoich celów. Np. po kolei proszą o pieniądze wszystkich krewnych. Po odrzuceniu przez jednego zwracają się do drugiego z tą samą prośbą. To jak alkoholik manipuluje uczuciami bliskich, zależy od stopnia uzależnienia.
Mogą zabrać cię na kolację, zawieźć do pracy lub zrobić inne miłe przysługi, abyś uwierzyła, że się zmienili. W dalszych stadiach uzależnienia alkoholicy grożą, że zrobią sobie krzywdę, a nawet zabiją się, jeśli nie pójdziecie na ustępstwa.
Jak alkoholik manipuluje uczuciami znajomych czy rodziny? Np. obwiniają innych ludzi lub okoliczności, zamiast przyznać się do winy. Odmawiają wzięcia odpowiedzialności za swoje czyny, powołując się na traumę z dzieciństwa. Próbują zrzucić winę na ciebie, twierdząc, że przyczyniłaś się do ich uzależnienia.
Niestety, nie zawsze łatwo jest rozpoznać, że jest się manipulowanym, zwłaszcza w zachowaniu osoby, na której ci zależy. Oceń, jak się czujesz podczas interakcji z tą osobą. Jeśli czujesz się wykorzystana, zawstydzona, przestraszona lub zdezorientowana, być może padłaś ofiarą przemocy psychicznej.
